تحصیل در بلاروس 2025
در سال 2025، کشور بلاروس همچنان یکی از مقاصد پرطرفدار تحصیلی در اروپای شرقی محسوب می‌شود. این کشور با طبیعت سرسبز، امنیت اجتماعی بالا و پیشینه تاریخی غنی، به‌ویژه در شهرهای دانشجویی مانند مینسک، گومل، گرودنو و برست پذیرای دانشجویان بین‌المللی از سراسر جهان است. بلاروس با کشورهای اوکراین، روسیه، لیتوانی، لتونی و لهستان هم‌مرز بوده و موقعیت ژئوپولیتیکی آن در اروپا شرایط مهاجرت تحصیلی را برای دانشجویان منطقه‌ای و آسیایی تسهیل کرده است.
هزینه پایین تحصیل در بلاروس و زندگی در بلاروس در مقایسه با کشورهای اروپای غربی، آمریکا و کانادا، امکان تحصیل به زبان انگلیسی یا روسی، و قابلیت ارزشیابی مدارک در بسیاری از کشورها، از جمله مزایای کلیدی این کشور در سال 2025 هستند. بلاروس هم‌اکنون میزبان بیش از ۲۵,۰۰۰ دانشجوی بین‌المللی در رشته‌های متنوع از جمله پزشکی، مهندسی، فناوری اطلاعات، علوم طبیعی، اقتصاد، مدیریت و هنر می‌باشد.
بلاروس دارای ۵۱ مؤسسه آموزش عالی است که از این تعداد، ۹ مورد خصوصی و مابقی دولتی هستند. ساختار نظام آموزشی بلاروس همانند استاندارد اروپایی شامل سه مقطع: کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری است و سیستم نمره‌دهی آن از ۱ تا ۱۰ تعریف شده؛ به‌طوری که نمره ۱۰ نشان‌دهنده بالاترین عملکرد علمی است.
تقویم آکادمیک بلاروس شامل دو ترم تحصیلی است:
- ترم اول (پاییز): از سپتامبر تا دسامبر
- ترم دوم (بهار): از فوریه تا مه
فرآیند اپلای برای مقاطع کارشناسی و کارشناسی ارشد معمولاً بین ۳۰ ژوئن تا ۱۵ اکتبر انجام می‌پذیرد، در حالی که برای مقطع دکتری، پذیرش در طول سال امکان‌پذیر است.
با توجه به سابقه اتحاد این کشور با شوروی، زبان روسی همچنان زبان غالب در سطح جامعه و دانشگاه‌هاست، اما رشته‌های متعددی نیز به زبان انگلیسی ارائه می‌شوند، به‌ویژه در دانشگاه‌های پزشکی و مهندسی. دانشجویانی که قصد اقامت بلندمدت در بلاروس را دارند، توصیه می‌شود یادگیری زبان روسی را در برنامه خود قرار دهند، چرا که آشنایی با این زبان در ارتباط روزمره و بازار کار داخلی همانند تحصیل در روسیه نقش مهمی ایفا می‌کند.
شرایط تحصیل در بلاروس
در سال 2025، نظام آموزشی بلاروس همچنان برای ورود به مقاطع مختلف تحصیلی شرایط مشخصی در نظر گرفته است و متقاضیان باید بر اساس مقطع، رشته و زبان انتخابی خود الزامات مشخصی را رعایت کنند. تحصیل در بلاروس به زبانهای روسی و انگلیسی امکان‌پذیر است و تسلط به زبان انتخابی، یکی از شرایط اصلی ورود به دوره دانشگاهی است. در صورتی که دانشجو تسلط کافی به زبان مورد نظر نداشته باشد، می‌تواند پیش از شروع دوره اصلی، در دوره‌های آمادگی زبان یا پادفک شرکت کند.
دوره‌های آمادگی زبان (Pre-University Language Course) معمولاً ۱۰ ماه به طول می‌انجامد و در آن آموزش زبان روسی یا انگلیسی و دروس پایه (مانند زیست، شیمی، ریاضی) ارائه می‌شود. شهریه این دوره‌ها بسته به دانشگاه بین ۱۶۰۰ تا ۳۰۰۰ یورو در سال 2025 برآورد می‌شود.
شرایط تحصیل در مقاطع مختلف تحصیلی در بلاروس - 2025:
کارشناسی (Bachelor’s Degree):
- نیازمند مدرک ۱۲ ساله دیپلم متوسطه است. در صورت پایین بودن نمرات یا نیاز به تقویت زبان، متقاضی می‌تواند در دوره پادفک (معادل پیش‌دانشگاهی) شرکت کند که معمولاً ۹ ماه به طول می‌انجامد.
کارشناسی ارشد (Master’s Degree):
- بسته به رشته، بین 1.5 تا 2 سال زمان می‌برد. ارائه مدرک کارشناسی مرتبط الزامی است. برخی رشته‌ها به زبان انگلیسی نیز ارائه می‌شوند و در این صورت مدرک زبان (مثلاً آیلتس ۶ یا معادل آن) نیاز است.
دکتری (PhD):
- این مقطع بین 3 تا 4 سال زمان‌بر است. زبان اصلی تحصیل در دکتری روسی است، اما برخی دانشگاه‌ها دوره‌های دکتری به زبان انگلیسی نیز ارائه می‌دهند. داشتن مدرک کارشناسی و کارشناسی ارشد مرتبط الزامی است. همچنین دانشجو باید استاد راهنما (Supervisor) متناسب با موضوع پروپوزال خود پیدا کند و پس از تأیید وی، برای اخذ پذیرش رسمی اقدام نماید.
مدارک لازم برای دریافت ویزای تحصیلی بلاروس
- گذرنامه معتبر
- فرم تکمیل‌شده درخواست ویزا
- عکس پرسنلی
- نامه پذیرش رسمی از دانشگاه
- گواهی سلامت پزشکی
- بیمه درمانی بین‌المللی
- گواهی عدم سوءپیشینه
- رسید پرداخت شهریه یا پیش‌پرداخت
- مدرک تمکن مالی
- ترجمه رسمی مدارک تحصیلی
- بلیت رفت به بلاروس (در برخی موارد)
مراحل و فرآیند اپلای برای تحصیل در بلاروس
مرحله | عنوان مرحله |
1 | انتخاب رشته و دانشگاه |
2 | آماده‌سازی مدارک |
3 | ارسال درخواست پذیرش |
4 | دریافت نامه پذیرش اولیه (Pre-Admission) |
5 | پرداخت شهریه یا پیش‌پرداخت |
6 | اقدام برای دریافت ویزای تحصیلی |
7 | رزرو خوابگاه یا اقامت |
8 | ورود به بلاروس و ثبت‌نام نهایی |
9 | شروع دوره تحصیلی یا پادفک |
شرایط و آزمون‌های ورودی دانشگاه‌های بلاروس در سال ۲۰۲۵
1. شرط مدرک دیپلم و ریزنمرات قابل قبول
- ارائه مدرک دیپلم دوازده‌ساله (ریاضی یا تجربی برای رشته‌های پزشکی و مهندسی) الزامی است.
- حداقل معدل معمولاً بین 14 تا 16 است، اما برای رشته‌های پزشکی و دندانپزشکی، معدل بالای 16 توصیه می‌شود.
2. آزمون ورودی برای برخی رشته‌ها (خصوصاً پزشکی و دندانپزشکی)
- داوطلب باید در آزمونی شامل دروس پایه مثل زیست‌شناسی، شیمی و گاه ریاضی شرکت کند.
- سطح آزمون متوسط بوده و بر پایه مفاهیم دبیرستانی طراحی شده است.
- زبان آزمون ممکن است روسی یا انگلیسی باشد؛ انتخاب آن بستگی به زبان دوره تحصیلی دارد.
3. امکان شرکت در دوره پادفک (دوره پیش‌دانشگاهی)
- برای داوطلبانی که مایل به تحصیل به زبان روسی هستند یا نمره ورودی کافی ندارند.
- طول دوره معمولاً یک سال است و دروس زبان روسی، زیست، شیمی، ریاضی و فیزیک آموزش داده می‌شود.
- پس از پایان موفقیت‌آمیز پادفک، دانشجو می‌تواند وارد رشته اصلی شود.
4. عدم نیاز به مدرک زبان بین‌المللی (مثل IELTS یا TOEFL)
- دانشگاه‌های بلاروس در پذیرش اولیه نیازی به ارائه مدرک زبان ندارند.
- در صورت تحصیل به زبان انگلیسی، تسلط زبانی به‌صورت مصاحبه یا ارزیابی ابتدایی سنجیده می‌شود.
- در صورت تحصیل به زبان روسی، شرکت در پادفک الزامی است.
5. سایر مدارک مورد نیاز برای اپلای
- پاسپورت معتبر
- گواهی سلامت پزشکی و واکسیناسیون
- گواهی عدم سوءپیشینه
- عکس پرسنلی، ترجمه رسمی مدارک تحصیلی به روسی یا انگلیسی
6. زمان‌بندی پذیرش و آزمون‌ها
- بیشتر دانشگاه‌ها دو بار در سال پذیرش دارند: ترم پاییز (سپتامبر) و ترم بهار (فوریه یا مارس).
- توصیه می‌شود حداقل ۳ تا ۵ ماه پیش از شروع ترم برای اپلای و جمع‌آوری مدارک اقدام شود.
7. مصاحبه آنلاین یا حضوری برای برخی دانشگاه‌ها
- برخی دانشگاه‌ها به جای آزمون کتبی، مصاحبه آنلاین علمی یا زبانی برگزار می‌کنند.
- این مصاحبه‌ها معمولاً ساده بوده و به‌منظور ارزیابی حداقلی سطح علمی متقاضی انجام می‌شود.
معرفی بورسیه‌های تحصیلی بلاروس برای دانشجویان خارجی
نام بورسیه | مقطع تحصیلی | شرایط دریافت | میزان پوشش | توضیحات تکمیلی |
بورسیه ریاست‌جمهوری بلاروس | کارشناسی، ارشد | شایستگی علمی بالا، مشارکت در فعالیت‌های پژوهشی و اجتماعی | پوشش کامل شهریه و کمک‌هزینه زندگی | این بورسیه به دانشجویان با عملکرد تحصیلی برجسته اعطا می‌شود و رقابت برای دریافت آن بسیار بالاست. |
بورسیه دولتی بلاروس | کارشناسی، ارشد | نتایج تحصیلی ممتاز، نیاز مالی | پوشش جزئی یا کامل شهریه | این بورسیه‌ها توسط دولت بلاروس برای جذب دانشجویان بین‌المللی ارائه می‌شوند و معمولاً نیاز به تعهد خدمت پس از فارغ‌التحصیلی دارند. |
بورسیه دانشگاهی | کارشناسی، ارشد | عملکرد تحصیلی خوب، نیاز مالی | تخفیف در شهریه یا کمک‌هزینه زندگی | بسیاری از دانشگاه‌های بلاروس بورسیه‌های اختصاصی خود را برای جذب دانشجویان بین‌المللی ارائه می‌دهند. شرایط و میزان این بورسیه‌ها بسته به دانشگاه متفاوت است. |
بورسیه اراسموس پلاس (Erasmus+) | کارشناسی، ارشد | پذیرش در برنامه‌های مشترک بین دانشگاه‌های بلاروس و اروپا، شایستگی علمی | کمک‌هزینه تحصیل و زندگی | این برنامه توسط اتحادیه اروپا حمایت می‌شود و دانشجویان می‌توانند بخشی از تحصیلات خود را در دانشگاه‌های اروپایی شریک بگذرانند. |
بورسیه‌های سازمان‌های غیرانتفاعی | کارشناسی، ارشد | شرایط متغیر بسته به سازمان ارائه‌دهنده | متغیر | برخی سازمان‌های بین‌المللی و خیریه‌ها بورسیه‌هایی برای تحصیل در بلاروس ارائه می‌دهند. شرایط و میزان این بورسیه‌ها متفاوت است و نیاز به تحقیق دقیق دارد. |
بورسیه‌های تحقیقاتی | دکترا | پیشنهاد پژوهشی قوی، توصیه‌نامه‌های معتبر، پیشینه تحقیقاتی | پوشش کامل هزینه‌های تحقیقاتی و زندگی | این بورسیه‌ها برای دانشجویان دکترا با پروژه‌های تحقیقاتی برجسته ارائه می‌شوند و معمولاً توسط دانشگاه‌ها یا مؤسسات تحقیقاتی تأمین مالی می‌شوند. |
بورسیه‌های تبادلی | کارشناسی، ارشد | شرکت در برنامه‌های تبادل دانشجو بین دانشگاه‌های بلاروس و سایر کشورها، شایستگی علمی | پوشش هزینه‌های تحصیل و زندگی در مدت تبادل | این بورسیه‌ها برای دانشجویانی است که قصد دارند بخشی از تحصیلات خود را در دانشگاه‌های شریک در خارج از بلاروس بگذرانند. شرایط و مدت زمان این برنامه‌ها بسته به توافق بین دانشگاه‌ها متفاوت است. |
زبان رسمی تدریس در دانشگاه‌های بلاروس
زبانهای رسمی تدریس در دانشگاه‌های بلاروس روسی و انگلیسی هستند. بیشتر رشته‌ها به زبان روسی ارائه می‌شوند، اما بسیاری از دانشگاه‌ها، به‌ویژه در رشته‌های پزشکی، دندانپزشکی و مهندسی، برنامه‌های آموزشی به زبان انگلیسی نیز دارند. دانشجویانی که به زبان روسی مسلط نیستند، می‌توانند ابتدا در دوره پادفک شرکت کنند تا زبان و دروس پایه را بیاموزند. انتخاب زبان تدریس معمولاً هنگام اپلای مشخص می‌شود و بر شهریه نیز تأثیرگذار است.
بهترین شهرهای بلاروس برای تحصیل در سال ۲۰۲۵
نام شهر | ویژگی‌های آموزشی | هزینه تقریبی زندگی (ماهانه به دلار) | مزایا | ملاحظات |
مینسک | مرکز دانشگاه‌های برتر مانند BSU و BNTU | 350 تا 500 | امکانات دانشگاهی پیشرفته، خوابگاه‌های مجهز، فرصت‌های شغلی بیشتر | شلوغ‌تر و گران‌تر نسبت به دیگر شهرها |
گومل | دانشگاه‌های معتبر پزشکی و فنی مانند Gomel State Medical Univ. | 250 تا 400 | محیط آرام، خوابگاه ارزان، هزینه زندگی پایین | تنوع برنامه‌های انگلیسی کمتر |
برست | دانشگاه‌هایی با دوره‌های کاربردی و مهندسی | 220 تا 370 | شهر مرزی با لهستان، جو دانشجویی فعال، هزینه پایین | دسترسی کمتر به پروازهای بین‌المللی |
موگیلف | تمرکز بر رشته‌های علوم انسانی و فنی | 200 تا 350 | زندگی ساده، شهر کوچک و دوستانه، مناسب برای بودجه محدود | امکانات آموزشی متوسط |
گرودنو | دارای دانشگاه پزشکی و امکانات خوب آموزشی | 250 تا 400 | نزدیکی به اروپا، دانشگاه پزشکی قوی، شهر امن و زیبا | رقابت بالا در رشته‌های پزشکی |
وایتبسک | شناخته‌شده برای هنر و طراحی، دانشگاه پزشکی VSMU | 250 تا 380 | فضای فرهنگی، دانشگاه هنر، هزینه معقول | فرصت‌های کاری محدودتر نسبت به مینسک |